Polycysteus Ovarium Syndroom (PCOS) is één van de meest voorkomende hormonale aandoeningen bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Toch duurt het bij veel vrouwen jaren voordat de juiste diagnose wordt gesteld. Dat komt vooral doordat de klachten zo uiteenlopend kunnen zijn: van onregelmatige menstruaties tot acne, haaruitval, vermoeidheid, overbeharing, gewichtsschommelingen, stemmingsklachten en moeite met zwanger worden.
Veel vrouwen voelen zich niet serieus genomen of zoeken eindeloos naar een verklaring voor wat ze ervaren. De onzekerheid knaagt: “Zijn dit mijn hormonen? Doe ik iets verkeerd? Heb ik iets gemist?” Maar PCOS is geen karakterfout en zeker geen gevolg van persoonlijke keuzes. Het is een complexe hormonale én metabole aandoening waarbij verschillende systemen in je lichaam samen uit balans raken.
Op deze pagina lees je wat PCOS precies is, hoe het wordt vastgesteld, welke behandelingen mogelijk zijn en hoe PCOS invloed kan hebben op je vruchtbaarheid. Je krijgt daarnaast handvatten die je kunnen helpen om met meer begrip, rust en regie naar je lichaam te kijken.
Wat is PCOS precies?
PCOS is een aandoening waarbij de hormoonhuishouding en de signaaloverdracht tussen hersenen en eierstokken niet optimaal samenwerken. Daardoor ontstaan vaak drie kenmerken: een onregelmatige of afwezige eisprong, een verhoogde hoeveelheid androgenen (mannelijke hormonen) én eierstokken die op echo meerdere kleine follikels laten zien die niet goed doorgroeien.
Toch is PCOS geen one-size-fits-all diagnose. Sommige vrouwen merken nauwelijks iets, terwijl anderen dagelijks hinder ondervinden. De één krijgt vooral een onregelmatige cyclus of huidklachten, de ander ervaart voornamelijk vermoeidheid, stemmingswisselingen of problemen met bloedsuikerregulatie. Ook het zenuwstelsel speelt regelmatig een rol, waardoor je energieniveau en stressgevoeligheid mee fluctueren.
Doordat PCOS verschillende processen raakt – hormonen, ovulatie, stofwisseling, ontstekingsactiviteit en stressrespons – voelt het vaak veel groter dan “een probleem van de eierstokken”. Het beïnvloedt je dagelijkse leven, je zelfbeeld en soms je toekomstplannen.
Symptomen van PCOS
De symptomen van PCOS zijn divers en kunnen in de loop van je leven veranderen. Sommige vrouwen herkennen PCOS vooral aan een cyclus die onvoorspelbaar of volledig afwezig is. Anderen merken het aan veranderingen in huid en haar, zoals acne, haaruitval of overbeharing. Ook vermoeidheid, brain fog, gewicht dat sneller schommelt en stemmingsklachten komen veel voor. Een belangrijk kenmerk is dat veel vrouwen zich “uit balans” voelen, alsof hun lichaam niet helemaal meekomt met wat ze vragen.
Deze klachten kunnen heel zichtbaar zijn, zoals een onregelmatige menstruatie, maar ook subtieler: suikerdips na het eten, spanning rond de eisprong of een gevoel van innerlijke onrust zonder duidelijke aanleiding.
Hoe wordt de diagnose PCOS gesteld?
Er bestaat geen test die in één keer bepaalt of je PCOS hebt. De diagnose wordt gesteld op basis van gesprekken, lichamelijke symptomen, bloedonderzoek en een echo.
Een gespecialiseerd arts zal vragen naar je cyclus, je levensstijl, eventuele zwangerschapswens, huid- en haarklachten, energieniveau, medicatiegebruik en eventuele familiegeschiedenis. Dit gesprek is vaak al heel verhelderend, omdat patronen zichtbaar worden die je zelf misschien nog niet herkende.
Daarna volgt bloedonderzoek om te kijken naar hormonen zoals testosteron, LH, FSH, schildklierwaarden, glucose, insuline en soms ontstekingswaarden. Ook AMH wordt regelmatig gemeten als aanvullende marker voor eicelreserve.
Op een echo kunnen eierstokken er bij PCOS anders uitzien: met een kransje van kleine blaasjes die niet allemaal tot een eisprong komen. Dit zijn geen “cysten” zoals vaak wordt gedacht, en het zegt niets over de kwaliteit van je eicellen. Het laat vooral zien dat de cyclus niet soepel doorloopt.
Belangrijk om te weten: de diagnose PCOS wordt nooit alleen op basis van echo vastgesteld. Het is altijd een combinatie van meerdere factoren.
Lees meer op de website van Stichting PCOS Nederland.
Hoe beïnvloedt PCOS je vruchtbaarheid?
Veel vrouwen met PCOS kunnen zwanger worden – soms spontaan, soms met ondersteuning. PCOS is dus niet automatisch het einde van een kinderwens, maar het kan het bevruchtingsproces wel ingewikkelder maken.
Doordat de eisprong minder vaak optreedt of soms helemaal uitblijft, is het moeilijker om inzicht te krijgen in je vruchtbare dagen. Daarnaast kunnen hormonale schommelingen, insulineresistentie en verhoogde ontstekingsactiviteit het rijpingsproces van de eicel beïnvloeden. Ook de baarmoeder reageert soms minder ritmisch op hormonale signalen, wat de innesteling lastiger maakt.
Het goede nieuws is dat er veel manieren zijn om de kans op zwangerschap te vergroten. Denk aan gerichte cyclusbegeleiding, leefstijlinterventies, ovulatie-inductie, IUI of – wanneer nodig – IVF of ICSI. Wil je meer lezen over deze behandelingen? Bekijk dan onze uitgebreide pagina’s over de IVF-behandeling of de IUI-behandeling.
Behandeling van PCOS
PCOS is goed te reguleren. De meeste behandelplannen richten zich op drie samenhangende pijlers: hormonale balans, stofwisseling en stressregulatie. Welke onderdelen voor jou het belangrijkst zijn, hangt af van jouw klachten en je kinderwens.
Leefstijl en zelfmanagement
PCOS reageert vaak sterk op leefstijl. Niet vanuit strengheid of restricties – integendeel. Het gaat om stabiliteit, zachtheid en het leren herkennen van wat jouw lichaam nodig heeft.
Veel vrouwen merken dat zij zich beter voelen bij een ontstekingsremmend voedingspatroon, voldoende eiwitten, stabiele bloedsuikers en beweging die past bij hun energie (zoals krachttraining in combinatie met rustige cardio). Ook stressregulatie en nervous system care spelen een grote rol, omdat het hormoonsysteem en het zenuwstelsel nauw met elkaar verbonden zijn.
Medische ondersteuning
Sommige vrouwen krijgen baat bij hormonen (zoals progesteron) om de cyclus te reguleren of bij medicatie die de eisprong stimuleert. Soms is samenwerking met een endocrinoloog of gynaecoloog nodig, zeker bij een actieve kinderwens.
Multidisciplinaire zorg
Omdat PCOS meerdere systemen beïnvloedt, kan ondersteuning door verschillende professionals waardevol zijn: van een diëtist of gynaecoloog tot psychosociale begeleiding. Een brede blik helpt om de puzzel compleet te maken en niet alleen losse symptomen te behandelen.
Leven met PCOS: je hoeft het niet alleen te doen
PCOS raakt niet alleen je hormonen, maar ook je zelfbeeld, energie en toekomstplannen. Vrouwen beschrijven gevoelens van onzekerheid, frustratie, schaamte of eenzaamheid – vooral wanneer het lijkt alsof hun lichaam tegengas geeft.
In de FertiFriend Community vind je een plek waar je wél wordt gezien en begrepen. Waar je ervaringen kunt delen, vragen kunt stellen en steun kunt vinden – zonder je anders of onbegrepen te voelen.
Samen is minder alleen
