Als een zwangerschap uitblijft, denken veel stellen eerst aan de vrouw. Maar wist je dat in bijna de helft van de gevallen de oorzaak bij de man ligt?
Vruchtbaarheidsproblemen bij mannen komen vaker voor dan gedacht, en hebben vaak een medische, hormonale of leefstijl gerelateerde oorzaak.
Bij FertiFriend vinden we dat dit onderwerp meer openheid verdient. Op deze pagina lees je alles over hoe de vruchtbaarheid van de man werkt, wat de meest voorkomende problemen zijn, en hoe je je zaadkwaliteit kunt verbeteren of de vruchtbaarheid kunt verhogen.
Hoe werkt mannelijke vruchtbaarheid?
De vruchtbaarheid van een man hangt vooral af van de kwaliteit en kwantiteit van het sperma.
Wat is sperma?
Sperma is het vocht dat vrijkomt bij een zaadlozing (ejaculatie). Het bestaat uit:
- Zaadcellen (spermatozoa), die de eicel kunnen bevruchten.
- Voedingsstoffen, zoals fructose en enzymen, die de zaadcellen energie geven.
- Prostaatvloeistof en zaadblaasvloeistof, die het sperma beschermen en transporteren.
Een gezonde zaadlozing bevat gemiddeld ongeveer 2 tot 5 milliliter sperma met 40 tot 150 miljoen zaadcellen per milliliter.
Wanneer is een man vruchtbaar?
Een man is in principe elke dag vruchtbaar, zolang de zaadproductie goed verloopt. De productie van nieuwe zaadcellen duurt ongeveer 72 dagen. Regelmatige ejaculatie houdt de zaadcellen fris en in beweging.
De meeste specialisten adviseren om om de 2 gemeenschap te hebben tijdens een vruchtbaarheidstraject. Je vraagt je misschien af hoe vaak ejaculeren gezond is? Gemiddeld drie keer per week is optimaal voor vruchtbare mannen.
Oorzaken van vruchtbaarheidsproblemen bij mannen
Vruchtbaarheidsproblemen bij mannen kunnen lichamelijk, hormonaal of leefstijl gerelateerd zijn. Soms spelen meerdere factoren tegelijk een rol.
1. Kwaliteit van het sperma
Een van de belangrijkste oorzaken van onvruchtbaarheid bij mannen is een afwijking in het sperma.
- Weinig sperma (oligospermie): minder dan 15 miljoen zaadcellen per milliliter.
- Traag zaad (verminderde beweeglijkheid): zaadcellen bereiken de eicel niet op tijd.
- Afwijkende vormen: zaadcellen die de eicel niet goed kunnen binnendringen.
- Waterig sperma: kan wijzen op een laag zaadcelgehalte of problemen met de zaadblaas.
2. Hormonale disbalans
Een tekort aan testosteron of problemen met de hypofyse kunnen de zaadproductie verstoren.
3. Lichamelijke oorzaken
- Varicocèle (spatader in de balzak): verhoogt de temperatuur en verlaagt de spermakwaliteit.
- Niet-ingedaalde teelballen of vroegere infecties kunnen het weefsel beschadigen.
- Bloed bij zaadlozing kan wijzen op een ontsteking of infectie.
4. Leefstijl en omgeving
Roken, overmatig alcoholgebruik, drugs, overgewicht, stress en te weinig slaap kunnen allemaal de vruchtbaarheid van de man verlagen.
Symptomen van onvruchtbaarheid bij mannen
Veel mannen merken weinig van verminderde vruchtbaarheid. Toch kunnen er signalen zijn:
- Pijn of zwelling in de balzak;
- Een verandering in ejaculatie (zoals opeens waterig sperma);
- Verminderde zin in seks of erectieproblemen;
- Minder lichaamsbeharing of spiermassa.
Een vruchtbaarheidsonderzoek van de man kan duidelijkheid geven. Hierbij wordt een zaadonderzoek (sperma-analyse) gedaan om het aantal, de beweeglijkheid en de vorm van de zaadcellen te bepalen.
Vruchtbaarheid man verhogen: natuurlijke en medische oplossingen
1. Leefstijl aanpassen
Er is een aantal die je zelf kunt doen om de vruchtbaarheid van de man te verhogen. De basis van de vruchtbaarheid bij de man verhogen begint vaak bij leefstijl.
- Stop met roken en beperk alcohol.
- Beweeg regelmatig.
- Draag losse kleding, vermijd langdurige hitte.
- Slaap voldoende en verminder stress.
2. Voeding en supplementen
Voeding speelt een cruciale rol bij het verbeteren van de zaadkwaliteit.
Zorg voor voldoende inname van:
- Zink, selenium en vitamine C & E – voor gezonde zaadcellen.
- Foliumzuur en vitamine D – ondersteunen de hormoonbalans.
3. Regelmatige zaadlozing
Regelmatig ejaculeren (om de 2 à 3 dagen) helpt om oude zaadcellen te vervangen door nieuwe, gezonde exemplaren.
Te weinig zaadlozingen kan leiden tot ophoping van dode of trage zaadcellen.
4. Medische behandelingen
Wanneer natuurlijke verbeteringen niet genoeg zijn, zijn er medische oplossingen:
- Behandeling van een varicocèle.
- Hormonale therapie bij testosterontekort.
- Vruchtbaarheidsbehandelingen zoals IUI, IVF of ICSI, afhankelijk van de spermakwaliteit kunnen de kans op het vervullen van de kinderwens vergroten.
Lees: “Mannelijke vruchtbaarheid en zaadkwaliteit verbeteren“
Sperma en zaadkwaliteit: wat zegt de kleur en structuur?
Hoe ziet sperma eruit?
Gezond sperma is wit tot lichtgrijs van kleur en heeft een licht dikke, vloeibare structuur. Afwijkingen kunnen iets zeggen over de spermakwaliteit:
- Waterig sperma → vaak te weinig zaadcellen of te veel vocht.
- Gele kleur → soms door infectie of bepaalde voedingsstoffen.
- Roze of rood sperma → mogelijk bloed bij zaadlozing.
Leeftijd en vruchtbaarheid bij mannen
Hoewel mannen op hoge leeftijd nog vader kunnen worden, neemt de vruchtbaarheid af na het 40e levensjaar. Het aantal zaadcellen en de beweeglijkheid daalt langzaam, en het DNA van de zaadcellen bevat vaker kleine afwijkingen.
Toch is de vruchtbaarheid van een man van 70 jaar nog mogelijk — al is de kans kleiner en duurt het vaak langer voordat een zwangerschap ontstaat.
Subfertiliteit en onvruchtbaarheid
Soms is er geen volledige onvruchtbaarheid, maar subfertiliteit – verminderde vruchtbaarheid waarbij zwanger worden moeilijker, maar niet onmogelijk is.
Ook dan kan een behandeling of leefstijlverandering helpen om de kans op zwangerschap te vergroten. Bij onverklaarbare onvruchtbaarheid is er geen duidelijke oorzaak, maar kan medische begeleiding alsnog resultaat geven.
Wanneer naar de arts?
Een tijdig vruchtbaarheidsonderzoek van de man kan veel duidelijkheid geven en behandelopties openen. Ga naar de huisarts of fertiliteitsarts als:
- je na 12 maanden onbeschermde gemeenschap nog niet zwanger bent;
- er sprake is van pijn, zwelling of bloed bij zaadlozing;
- je erg weinig of waterig sperma opmerkt;
- je een ziekte of operatie hebt gehad die invloed kan hebben op de teelballen.
Lees: “Het verhaal van een mannelijke partner in een vruchtbaarheids-behandeling“
Lees: “Een nieuw en bijzonder boek over vruchtbaarheids-problemen: Een kind van klei“
Je bent niet alleen
Vruchtbaarheidsproblemen raken niet alleen je lichaam, maar ook je zelfvertrouwen, relatie en toekomstbeeld.
Bij FertiFriend weten we hoe kwetsbaar dit kan voelen. In onze community delen mannen en stellen hun ervaringen over traag zaad, onvruchtbaarheid van de man en het omgaan met teleurstelling en hoop.
Word lid van de FertiFriend Community en vind steun bij vrouwen die begrijpen hoe het voelt.
Samen is minder alleen.
