Heb je een kinderwens? Dan heb je misschien gemerkt dat de focus vaak ligt op de gezondheid van de vrouw. Onterecht, want de man speelt een even grote rol bij de kans op een zwangerschap. Het genetisch materiaal van een baby is immers voor 50% afkomstig van de vrouw en voor 50% van de man. Een goede zaadkwaliteit is dus net zo belangrijk als een gezonde eicel. In deze blog neemt Charlotte den Boer, diëtiste en voedingswetenschapper, je mee in het onderwerp ‘vruchtbaarheid en zaadkwaliteit.’
Een verminderde zaadkwaliteit wordt in verband gebracht met een hogere kans op miskramen en aangeboren afwijkingen. Daarentegen vergroot een goede zaadkwaliteit de kans op een zwangerschap. Daarom is het waardevol om te begrijpen wat zaadkwaliteit inhoudt en hoe je als man je vruchtbaarheid kunt verbeteren met een gezonde leefstijl.
Wat bepaalt de zaadkwaliteit?
De kwaliteit van sperma wordt beoordeeld op basis van drie factoren:
- Hoeveelheid zaadcellen – Hoe hoger het aantal zaadcellen per milliliter sperma, hoe groter de kans op een bevruchting. Een normale concentratie ligt tussen de 20 en 50 miljoen zaadcellen per milliliter. Minder dan 20 miljoen zaadcellen per milliliter wordt oligozoöspermie genoemd en kan de kans op bevruchting verkleinen.
- Vorm van de zaadcellen – Zaadcellen met een normale vorm hebben een grotere kans om een eicel te bevruchten. Bij elke man komen zaadcellen met een afwijkende vorm voor. Maar als dit percentage te hoog is, spreken we van teratozoöspermie, wat de vruchtbaarheid kan verminderen.
- Beweeglijkheid van de zaadcellen – Zaadcellen moeten actief kunnen bewegen om de eicel te bereiken. Wanneer de beweeglijkheid te laag is (asthenozoöspermie), daalt de kans op een succesvolle bevruchting.
Vaak spelen meerdere van deze factoren tegelijk een rol bij verminderde zaadkwaliteit. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) hanteert de volgende richtlijnen als maatstaf voor een gezonde zaadkwaliteit:
✔️ Meer dan 20 miljoen zaadcellen per milliliter
✔️ Minimaal 25% goed beweeglijke zaadcellen
✔️ Meer dan 50% zaadcellen met enige beweeglijkheid
✔️ Meer dan 30% zaadcellen met een normale vorm
Spermaonderzoek in het ziekenhuis kan vaststellen of je aan deze richtlijnen voldoet.
Leefstijl en mannelijke vruchtbaarheid
Je leefstijl heeft een grote invloed op je zaadkwaliteit. Een ongezonde leefstijl kan je vruchtbaarheid verminderen, terwijl gezonde keuzes juist kunnen helpen om je zaadcellen te verbeteren.
Vermijd schadelijke gewoonten
- Roken verhoogt de hoeveelheid zware metalen en ontstekingsbevorderende stoffen in het sperma. Dit kan het DNA van de zaadcellen beschadigen en de vruchtbaarheid negatief beïnvloeden.
- Alcohol kan de gezondheid van de testikels aantasten, de mannelijke hormoonbalans verstoren en de zaadkwaliteit verminderen. Stoppen met alcohol kan leiden tot herstel.
- Overgewicht is gelinkt aan beschadigd DNA in zaadcellen en een verstoorde hormoonbalans. Dit kan de productie van testosteron verminderen en de vruchtbaarheid negatief beïnvloeden.
Voeding en zaadkwaliteit
Een gezond eetpatroon kan een positieve invloed hebben op de spermakwaliteit. Dit zijn de belangrijkste voedingsmiddelen om vaker te eten:
Goed voor de zaadkwaliteit:
- Groenten en fruit – Rijk aan antioxidanten, vitamines en vezels.
- Vette vis (zalm, makreel, haring) – Bevat omega-3 vetzuren, vitamine E en zink.
- Noten, zaden en pitten – Goede bronnen van selenium, zink en foliumzuur.
- Bonen en peulvruchten – Bevatten veel vezels en folaat, wat bijdraagt aan een gezonde spermaproductie.
- Volkorenproducten – Ondersteunen een stabiele bloedsuikerspiegel en algehele gezondheid.
Vermijden of beperken:
- Rood en bewerkt vlees (zoals hamburgers, worst en spek).
- Suikerrijke voeding (snoep, koek, frisdrank).
- Verzadigde vetten (vette zuivel, boter, gebak).
Je hoeft niet alles strikt te vermijden, maar bewuste keuzes maken helpt bij een betere vruchtbaarheid.
Samengevat: Hoe verhoog je jouw vruchtbaarheid?
✔️ Eet meer groenten, fruit, vette vis, noten, bonen en volkorenproducten.
✔️ Beperk rood en bewerkt vlees, suikerrijke producten en verzadigde vetten.
✔️ Stop met roken en beperk alcoholgebruik.
✔️ Zorg voor een gezond lichaamsgewicht en voldoende beweging.
Door bewuste keuzes te maken in voeding en leefstijl kun je als man je vruchtbaarheid positief beïnvloeden en bijdragen aan een gezonde zwangerschap.
Bron:
https://www.pagepressjournals.org/aiua/article/view/aiua.2020.2.121/8851
https://academic.oup.com/humupd/article/23/4/371/3065333
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9491032/
https://www.catharinaziekenhuis.nl/patientenfolders/vruchtbaarheidsproblemen-bij-mannen-gyn-094/
Disclaimer: De artikelen op dit platform zijn geschreven door FertiFriend en zijn bedoeld voor informatieve doeleinden. Aan de inhoud van deze artikelen kunnen geen rechten worden ontleend. Wij raden altijd aan om advies in te winnen bij uw behandelend arts voordat u beslissingen neemt over uw gezondheid en behandelingen.
