Uit ervaring weten wij dat de diagnose POI je wereld in duizend stukjes kan laten vallen. Als zwanger worden niet vanzelf gaat en je ook nog eens te horen krijgt dat je vervroegd in de overgang zit geeft dat enorm veel druk op je mentale gesteldheid. Misschien durf je er niet over te praten en ren je het liefst zo hard mogelijk weg. Om jou een duidelijk beeld te geven over de vervroegde overgang, delen we vandaag alles wat je moet weten over POI. Wat het precies is, hoe je symptomen kunt herkennen en hoe je ermee om kunt gaan. Want lieve vrouw, je hoeft het nooit alleen uit te vogelen!
Wat is POI / de vervroegde overgang precies?
Normaal gesproken kom je als vrouw ergens tussen je 40ste en 60ste in de overgang. POI is het verlies van de functie van de eierstokken vóór de leeftijd van 40 jaar. Daarom noemen we het ook wel de vervroegde overgang. Je menstruatie stopt, er groeien geen eiblaasjes meer en er vindt geen eisprong meer plaats. Voorheen werd dit POF (prematuur ovarieel falen) genoemd, maar tegenwoordig wordt de naam POI (primaire ovariële insufficiëntie) gebruikt.
Hoe vaak komt POI voor en wat zijn de symptomen?
1 op de 100 vrouwen raakt vóór hun 40ste in de overgang en bij 5 op de 100 vrouwen begint de overgang voordat ze 45 jaar zijn. Over het algemeen merken vrouwen dat hun menstruatiecyclus eerst korter en onregelmatig wordt of zelfs helemaal stopt. Je kunt last krijgen van de volgende klachten:
- Opvliegers
- Minder energie
- Nachtzweten
- Stemmingswisselingen of je somber voelen
- Hartkloppingen
- Geen zin in seks
- Slecht slapen
- Problemen met concentreren
- Pijn bij het vrijen
- Vaginale droogte
- De symptomen op de lange termijn zijn verminderde botdichtheid (osteoporose) en problemen op het gebied van hart- en vaatziekten.
Wat is de oorzaak van POI?
Vaak is de oorzaak van POI onbekend. Komt het in families voor, dan lijkt er een erfelijke oorzaak te zijn. Als er meer vrouwen in jouw familie vervroegd in de overgang zijn geraakt, dan is het verstandig om dit bespreekbaar te maken. Het geeft je de kans om hormonaal onderzoek te laten doen naar een eventueel beginnende overgang én je kunt tijdig keuzes maken over je kinderwens.
Andere oorzaken van de vervroegde overgang kunnen zijn:
- Auto-immuunziekten: Het immuunsysteem kan ons lichaam en de eigen organen tegenwerken, dan spreken we van een auto-immuunziekte. Als dit gebeurt bij de eierstokken, is er kans op vervroegde overgang.
- Operatie: Wanneer de eierstokken verwijderd moeten worden, heeft het lichaam een tekort aan oestrogenen en ontstaan er overgangsklachten.
- Specifieke genetische aandoeningen: Problemen in de erfelijke eigenschappen kunnen POI veroorzaken. Er zijn dan afwijkingen in specifieke genen of het aantal chromosomen klopt niet meer.
- Behandeling van kanker. Een nare bijwerking van sommige chemobehandelingen en bestralingen is dat ze alle eicellen kunnen beschadigen, waardoor de eierstokken stoppen met werken. Maar soms is dit slechts een tijdelijk effect. Daarom is het ontzettend belangrijk om eerst met een arts te praten over jouw kinderwens, voordat je met de behandeling begint.
Hoe wordt de diagnose van POI gesteld?
Door middel van bloedonderzoek kan worden vastgesteld of je vervroegd in de overgang bent geraakt. Bij vrouwen met POI zijn de FSH- en LH spiegels in het bloed verhoogd en worden lage spiegels oestradiol (oestrogenen) gevonden. Dit komt doordat de voorraad eicellen op begint te raken. De hersenen gaan harder hun best doen om de eierstokken aan het werk te krijgen door meer FSH aan te maken. Deze hormonen kunnen gemeten worden in het bloed. Een ander hormoon dat nog beter aangeeft hoe de eicellen eraan toe zijn, is het Anti-Müllerse hormoon (AMH). Als het AMH laag of onmeetbaar is, dan is dat ook een teken voor de uitval van de eierstokken. Bloedonderzoek heeft trouwens alleen zin als er geen hormoonpreparaten gebruikt worden. Je moet dan minstens 1 maand vóór de test stoppen met de anticonceptiepil.
De diagnose POI wordt gesteld als er 2 keer afwijkende bloedwaardes worden vastgesteld met een tussenperiode van minstens 4 weken.Ook kan er aanvullend een echo gemaakt worden om naar de eierstokken te kijken en wordt er vaak nog bloed geprikt om te zien of je diabetes hebt of problemen met je schildklier of bijnieren. Deze ziektebeelden komen namelijk vaker voor bij vrouwen met POI. Er kan ook gekeken worden naar de meest voorkomende chromosoom- en genafwijkingen. Daarnaast wordt er een DEXA-scan uitgevoerd om te kijken naar jouw botdichtheid. Door het tekort aan oestrogenen kunnen de botten brozer en minder stabiel worden.
Wat is het effect van POI op de lange termijn?
De lage oestrogeenspiegels kunnen leiden tot osteoporose. Bij osteoporose heb je meer kans op verminderde botdichtheid botbreuken. Ook heb je waarschijnlijk meer kans op hart- en vaatziekten. Andere factoren zoals voeding, roken en beweging hebben hier ook invloed op. Ga daarom minstens 1 keer per jaar op controle bij je gynaecoloog. Naast de lichamelijke impact, heeft de diagnose POI natuurlijk veel invloed op je emotionele en mentale gezondheid. Plotseling staat je leven op z’n kop. Kom je er mentaal niet uit? Dan kun je er voor kiezen om naar de psycholoog te gaan, wat wij natuurlijk aanmoedigen. Professionele hulp is heel erg waardevol bij het verwerken! POI is alles behalve leuk, maar gelukkig is er wel hoop. Er zijn nog veel meer andere vrouwen die hetzelfde ondergaan zoals Jasmin die op haar 25ste vervroegd in de overgang kwam. Klik hier om het verhaal van Jasmin te beluisteren.
Onthoud dat je niet alleen bent en dat er hulp beschikbaar is. Samen kunnen we een gemeenschap van steun en begrip creëren, zodat niemand zich alleen hoeft te voelen in hun proces. Als je meer informatie wilt of gewoon je verhaal wilt delen, voel je vrij om een reactie achter te laten in onze community. We zijn hier om te luisteren en te steunen.
